Culinostalgeren - de rijdende pleisterplaatsen

Nederland kende in de nationale sneltreindiensten in de jaren zestig nog echte restauratiewagens. Met obers in gesteven wit, propere tafeltjes en strenge teksten op de ramen die het kaartspelen verboden. Het rook er naar koffie, naar bier en soms ook naar warm eten. Want dat kon toen nog.

Door Oege Kleijne

En reizigers gingen 'gekleed' op reis. In de restauratiewagen ging je 'om iets te gebruiken'. Dat heeft tegenwoordig een heel andere betekenis. Een kopje koffie, een glas limonade of als je dag erop zat: een biertje of een klein glaasje sherry. Om het af te leren.
In de restauratiewagens was het een gezellig gedoe. De kelners zorgden voor een praatje, een mopje en natuurlijk voor de broodnodige alcoholische versnaperingen. En als je dan achter je glaasje of kopje koffie naar buiten keek, dan zei je nog weleens zacht in jezelf: hmm, da's pas reizen.

Voor als je het kon betalen
De restauratiewagens van weleer heetten buffetten of simpel
restaurant. Er heerste drukte, gepraat, gezelligheid. In internationale treinen werden warme maaltijden niet zelden uitgeserveerd. En een maaltijd werd meestal niet genuttigd maar genoten. Reizen en restaureren vormden de symbiose, voor als je het kon betalen. Want de gezelligheid moest wel betaald. Goedkoop was het bepaald niet.

Zij wel, jij niet...
Maar die enkele keer dat je in de Nederlandse trein een lang
stuk reed, moest dat ene kopje koffie er maar afkunnen.
Op een van je eerste kris-kraskaarten (8-daagse netkaarten) voelde je je bepaald onrustig in zo'n deftige restauratiewagen van de Wagons-Lits waar de ober jou met 'U' aansprak. En je keek naar dat echtpaar schuin opzij dat zich het genoegen smaakte een uitsmijter voorgeschoteld te krijgen. Zij wel, jij niet. Want de somma van fl. 2,30 ging jouw financiële draagkracht ver te boven.
Streng was ook de tekst op wand. Daarop de dreigende woorden dat 'bij een kleine consumptie een verblijf van vijftien minuten toegestaan' was. Dus was de pret na een kwartier voorbij en ging je terug naar je coupé. Natuurlijk, eerst een blik in de keuken werpend, waar je de ober bezig zag op zijn fornuis en het rook naar gebakken eieren.

De voorzijde van de menukaart van de beroemde Rheingold-expres. Het was een van de weinige internationale treinen waarvoor een eigen menukaart werd ontworpen. Hiermee wilde de Deutsche Schlafwagen Gesellschaft (DSG) het reizen een extra dimensie geven. Ontbijt, lunch en diner voltrokken zich in een ambiance van luxe en stijl.

Kolengestookte restauratiewagens
Later zou je nog vele treinreizen ondernemen, vele malen de
buitenlandse restauratiewagens van binnen leren kennen. Van
maaltijden in kolengestookte restauratiewagens in Spanje tot
en met de steriele buffetten in de supersnelle Thalys.
Maar de romantiek van het reizen is voor velen toch vooral verbonden met treinen als de Orient Express en de Rheingold, waarin reizen en restaureren buitengewoon smakelijk samenvielen.

Overzicht over welke verhalen hier zijn gepubliceerd: klik hier.